LYMFOEDEEM
ONTSTAAN LYMFOEDEEM
Lymfoedeem ontstaat als gevolg van een beschadiging aan het lymfestelsel.
Het lymfestelsel heeft drie functies: afweer tegen bacteriën, het afvoeren van vocht en eiwitten.
Eiwitten zijn grote moleculen die als bouwstenen in het lichaam gebruikt worden.
Behalve het lymfevocht, worden de eiwitten ook onvoldoende afgevoerd.
FASEN LYMFOEDEEM
Fase 1: de eiwitten zwerven vrij rond in het oedeem.
Als de arm / het been in deze fase gezwachteld wordt, wordt het het vocht in korte tijd afgevoerd.
Er kan eventueel voorkomen worden dat een kous gedragen moet worden en indien dit toch nodig is, slechts voor een beperkt aantal uren per dag.
Fase 2: de eiwitten trekken naar elkaar toe, zodat het oedeem wordt steeds taaier wordt. Het oedeem is nog verplaatsbaar. De vingerafdruk blijft staan.
In de volgende fase gebeurt dit niet meer.
Behandeling: behalve het zwachtelen, kan de therapeut door massage deze klonteringen verplaatsen en verbreken.
Door het verplaatsen voorkom je dat het vocht wordt omgezet in bindweefsel.
Door de massage breng je het weer terug naar de eerste fase en kan het afgevoerd worden.
Dit stadium kan maanden, zelfs jaren duren.
Fase 3: de eiwitten zijn vergroeid tot bindweefsel. Het oedeem is niet meer verplaatsbaar.
OORZAKEN LYMFOEDEEM
Lymfoedeem ontstaat meestal door het chirurgisch verwijderen van de lymfklieren bij een tumor behandeling.
De kans wordt nog groter als het gebied tevens bestraald wordt.
Soms duurt het nog een jaar of langer na de operatie of bestraling, voordat het oedeem zich manifesteert.
Dit komt omdat weefsel door de bestraling verhard. Maar dit gebeurt pas na enige maanden tot één jaar na de bestralingen.
Het oedeem kan zich hierdoor heel onopvallend ontwikkelen.
Bloedvaten- lymfevaten
De volgende tekening stelt de circulatie van het hart naar het been of arm voor, voorgesteld als een bad.
Van hart naar arm/been gaan de slagaderen. Zij vervoeren het bloed met voedingstoffen en zuurstof.
Terug naar het hart gaan:
1 De aderen, die de afvalstoffen afvoeren.
2. De lymfevaten, die het lymfevocht afvoeren (bedraagt 10 %)
Je hebt dus één stelsel van het hart naar het weefsel (slagaderen) en twee stelsels terug naar het hart (aderen en lymfevaten).
De bloed uit de bloedvaten en het lymfe uit de lymfevaten stromen beide terug naar het hart.
Als je de circulatie vergelijkt met een bad, stroomt er water in en moet net zoveel water afgevoerd worden.
Het bad mag niet overstromen. Dan zou oedeem ontstaan.
Het bad kan overstromen, als de toevoer toeneemt. Bv. bij te grote belasting of bij warmte.
Het kan ook overstromen, als de afvoer beperkt is door beschadigde lymf- of bloedvaten.
SYMPTOMEN LYMFOEDEEM
De symptomen bestaan uit:
1 Oedeem.
2 Een strak of zwaar gevoel of prikkelingen. Door zenuwtjes die tijdens de operatie beschadigd zijn of door de bestraling.
3 De bewegelijkheid van de schouder of been is meestal beperkt.
4 Spierspanning door overbelasting, als de arm/been erg zwaar is.
SPORTEN EN BEWEGEN
Bewegen heeft een gunstige invloed op de lymfe stroom.
Het aanspannen en loslaten van de spieren werkt als een pomp (de spierpomp). Er ontstaat druk in de vaten. Hierin zitten klepjes waardoor het vocht alleen richting hart verplaatst kan worden.
In dagelijks leven is elke beweging goed, zolang deze niet leidt tot een toename van vermoeidheid, pijn of een zwaar gevoel in arm of been.